Ticaret Bakanı Mehmet Muş, Türkiye’nin müeyyide konusunda, Konfedere Milel (BM) kararı olmadığı üzere Rusya ve Ukrayna ile ticaretine ve alışılagelen ilişkilerine devam ettiğini belirtti.

Muş, TBMM Cazibe ve Bütçe Komisyonunda, Bakanlığının 2023 yılı bütçesine ait görüşmelerin arkası sıra milletvekillerinin sorularını yanıtladı.

Tıpkı HDP’li milletvekilinin “Van- Hakkari sınırlarında yurttaşlar öldürülüyor” beyanında bulunduğuna işaret eden Muş, “Bu ifadeyi akseptans etmediğimizi söylemek isterim. Bunu diyen sıradan birisi değil, ayrımsız milletvekili, seçme, oyla mevrut, bu Divan tutanaklarına, kayıtlara giriyor. Bu akıllıca değil, kusurlu bir anlatım. Böyle aynı özdek varsa devletin savcıları var. Devletin değişik ilişik kurumları var. Böyle benzeri madde varsa yargılaması yapılır, gereken cezalar verilir. Sınırlarımızla ait haddinden fazla ağır tedbirler alınıyor kesintili göçle müntesip, duvarlar örülüyor, alıcı sistemleri kuruluyor. Kilolu kontrol altına alınıyor sınırlarımız. Bu ifadeyi kullanmayı, bu çatı altında kullanmayı akilane bulmuyorum, kabul etmiyorum. Milletvekillerinin hem yasama hem denetleme görevi vardır, bunu dilekçe yazıp savcılığa vermeniz gerekir. Önergeyle değil, bu bir suç bunu savcılığına vereceksiniz. Makul olmayan beyanlar üzerinden cereyan etmeyiz, bunu akseptans etmiyoruz.” diye konuştu.

Muş, farklı benzeri milletvekilinin bile “çarpışma iklimi” ifadesini kullandığını bildirerek, “Türkiye’dahi tıpkısı cenk iklimi yoktur, huzur iklimi vardır. Vatandaşların birey ve dünyalık güvenliği Anayasa’nın hükümete verdiği fariza çerçevesinde yerine getirilmektedir. Tığ üstelik Türkiye’nin değme tarafına gidiyoruz. Türkiye’nin rastgele tarafında varlık görünme etmiştir. Cenk kadar ayrımsız ifadeden temas etmek akıllıcasına değildir, böyle ayrımsız abuhava de yoktur.” değerlendirmesinde bulundu.

Gümrüklerde uyuşturucunun yüzde 10’unun ele geçirilip, yüzdelik 90’ının ele geçirilmediği iddiasında bulunan milletvekiline de tepki gösteren Muş, “Burayı mümasil takip ediyoruz, haddinden fazla bati takip ediyoruz, ‘yüzdelik 10 yakalanıyor, yüzdelik 90’ı yakalanmıyor’ gitmek kusurlu. X-rayler var, gelen tamlık konteynerler x-raylerden geçiyor, algılayıcı köpeklerle aranıyor. Türkiye bunun arz balaban mücadelesini veren ülkelerin başında geliyor. Hangi vukuf belgeye binaen bunu söylüyor. Bu akıllıcasına değil, falsolu. Çokça vahim komuta kontrol merkezimiz var. Gönül fail milletvekilimiz varsa gezdireyim, nasıl himmet yaptığımızı orada görün. Olmayan veriler üzerinden kendi ülkeni, devletini suçlamanın tek yerde yeri namevcut.” dedi.

Emlakçıya staj üstüne harmoni namevcut

Bakan Muş, emlak danışmanları üzere getirilen staj şartının kaldırılıp kaldırılmayacağına ait istifham konusunda ise emlak danışmanlığına ilişkin odaların bu konuda anlaşamadığına işaret etti. Odaların aynı kısmının staj uygulamasını savunduğunu nâkil Muş, “Aynı kısmı ise ‘staj olmasın’ diyor. Bunlarla birkaç defa konuştuk. ‘Siz ortak noktada buluşun, tığ ona bakarak aşama atarız’ dedik. Yönetmelik değişikliği gerekiyor. Ama onları uzlaştıramadık, kuma noktada buluşturamadık. Onları uzlaştırırsak girişim atacağız.” diyerek konuştu.

Bakanlığına ait Sayıştay raporlarına yönelik de bilgi veren Muş, 2020 yılına ilişkin denetim raporunda 24 belirgi bulunduğunu ve gereği yapılan 19 skor bulgunun 2021 raporunda düz almadığını söyledi. 2021 yılına ilgili raporda ise 2020 yılından küsurat 5 belirgi ve ilave 7 bulguyla 12 bulgunun meydan aldığını anlatan Muş, “Burada hangi amme zararı ne zimmet var, bizim yaptığımız idari uygulamalarımızı Sayıştay’ın eleştirmesi var. Bu ilave bulguları çalışacağız. Bulgulara haddinden fazla özen ediyoruz.” ifadesini kullandı.

“7 milyar 286 milyon liralık güven kullandırıldı”

Muş, Nezaret adına hem tescil hem bile terkin edilen esnaf sayısını açıkladıklarını ancak vakit kaybetmeden terkin edilen esnaf verilerinin gündeme getirildiği belirtirken, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Serencam 5 yılı aldım. 2018 yılında tescil edilen esnaf 229 bin 298, terkin edilen 106 bin 167. 2019 yılında 238 bin 416 tescil, 114 bin 977 terkin var. 2020’de 287 bin 550 tescil,101 bin 750 terkin bulunuyor. 2021 yılında ise 233 bin 451 tescil, 79 bin 372 terkin bahis konusu. Bu yıl 31 Ekim bakımından ise 256 bin 690 tescil, 96 bin 145 terkin işlenmiş. Esnaf kredileri kapsamında bile bu yıl 10 ayda 262 bin 235 esnaf ve sanatkara 56 bilyon 60 milyon teklik itimat kullandırıldı. Esnaf emniyet arka limitlerinin işletmeler üzere 500 bin liraya çıkarılması, yatırım kredileri üzere 1,5 milyon liraya yükseltilmesi uygulamasının yürürlüğe girdiği 22 Teşrinievvel 2022 tarihinden itibaren 22 bin 804 esnaf ve sanatkara 7 milyar 286 milyon Türk lirası kullandırım yapıldı. Bu, ağırlıklı şekilde esnaf kefillik kooperatifleri üzerinden yapılıyor.”

Zincir marketlerin faaliyet saatlerine müteveccih istifham üzerine de Muş, değişik ülkelerde farklı uygulamalar bulunduğunu, örneğin İtalya’de bu marketlerin aksata günü ve resmi tatillerde kapalı olduğunu, ABD’da ise çevrim ve saat kısıtlaması bulunmadığını söyledi.

Muş, elektronik ticarete ilişik kanuncu düzenlemenin, kademeli adına yürürlüğe gireceğini anımsatarak, “Aşamalı şekilde piyasanın kendini adapte etmesi bekleniyor, yönetmelik çalışmamız üstelik ödemek amacıyla. Teşrinisani ayı ortamında yönetmeliğini yayımlarız. 1 Ev itibarıyla aranjman yürürlüğe girer. Tekelleşmeyi engelleyen, anide çok oyuncunun olduğu, esnafın hakkının korunduğu aranjman oldu. 3 sene ortamında kademeli namına düzenleme yürürlüğe girmiş olacak. Yıkıcı uygulamaların bile önüne geçmiş oluyor.” dedi.

“Çöp yerine nitelendirmiyoruz”

Türkiye’nin çöp ithal ettiği eleştirilerine da tepki gösteren Muş, “Türkiye çöp ithal etmiyor atılan ithalatını de haddinden fazla dinsiz kurallara bağladı. Ülkede toplanan atılmış sanayinin kullanımı için yeterli değil. İhracatta üstelik bütün ülkeler gabi dönüşümde anlaşılan mehabet istiyorlar. Türkiye’nin ürettiği atık sanayiye yetmiyor, tığ bu atığı dışardan alıyoruz. Çevre Bakanlığının sıkı denetim ve kuralları var. Türkiye’de ‘çöp ithal ediliyor’ diye kampanya yapıldı, bu işletmelerin hepsinin ruhsatı gözden geçirildi kavait sıkılaştırıldı. Türkiye düşüncesiz dönüşümle bu ürünleri alıyor, bunu ürünlere çevirip gine ihracat yapıyor. Bizim topladığımız, anlayışsız dönüşümle alakalı atıklarımız tam değil ve biz bu atığı ithal ediyoruz. Özellikli gördüğünüz bir şey varsa paylaşın, o işletmelerle müteallik muamele yapalım. Bunlar yararsız değil, kullanıp esasen ihraç ediyoruz. Yararsız yerine nitelendirmiyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.

Reklam Kurulunun erişim engeli yetkisinin 1 Teşrinievvel’da yürürlüğe girdiğini tamlayan Muş, kurulun bu yetkisiyle ilgilendiren mütenevvi periyodlarla toplanıp gerekeni yapacağını söyledi.

Bakan Muş, Rusya’ya müteveccih yaptırımlar üzerine Türkiye’nin duruşunun çok kemiksiz ve boş olduğuna belen ederek şunları kaydetti:

“Mürekkep Milletler (BM) kararlarını uyguladığımızı anlatım ediyoruz. Burada hem Ukrayna ile hem dahi Rusya ile ilişkilerimizi sürdürüyoruz. Değişik ülkelerin koymuş olduğu yaptırımların suistimal edilmesine Türkiye kendisine cevaz etmiyoruz. Fakat biz BM kararı olmadığı amacıyla Rusya ve Ukrayna ile ticaretimize, normal ilişkilerimize bitmeme ediyoruz müeyyide üzerine. Bu duruşumuzu hem SU hem ABD’deki muhataplarımıza ilettik. Türkiye’nin duruşundan ufuk tahıl koridoru çözülebiliyor ve Türkiye orada bire bir arabulucu kendisine görev yapmakta. Gıda fiyatları üzerinde daha huysuz etkileri olabilecek bire bir bahis daha fazla büyümeden Türkiye’nin girişimleriyle çözüldü. İki tarafın de Türkiye’ye olan güveninden âlem bunu çözebiliyoruz, Türkiye’nin pozisyonu bu, yaklaşımımız bu.”

Erke ithalatına ilgili tartışmalara üstelik karşılık veren Muş, Türkiye’nin güzeşte sene 50 milyar dolar civarındaki enerji ithalatının bu yıl 100 bilyon dolar civarına yükseldiğine işaret etti. Türkiye’nin tüketiminde haddinden fazla çok artış olmamasına rağmen yaptığı ödemenin arttığını bildiren Muş, “Güzeşte yıl ödenen rakamı ödeseydik, bu yıl Türkiye’nin akan zahir sorunu kalmayacaktı. Hizmet ihracatı ve turizm kalemlerinde çetin artış var. Nedeniyle akan kilitsiz küreksiz diye gündemimiz olmayacaktı. Enerjideki bu çoğalma hep ülkeleri etkilemektedir. Rakamlara hakeza bakmakta kâr var.” dedi.

Karadeniz’deki ve değişik yerlerdeki aramalarla Türkiye’nin özlük ihtiyacını güdük vadede karşılayacak üretime ulaşmayı amaçladığını aktan Muş, “Cenabıhak nasip ederse önümüzdeki yılın önceki yarısında Karadeniz’deki doğalgazın sisteme entegre edilmesi hedeflenmektedir. Aşamalı yerine oradaki üretim sahası geliştirilecektir. Türkiye’nin aut tecim açığındaki temel iş budur. Bu hoppadak bizimle alakalı değil, zorlu çok ülkenin karşılaştığı sorun.” ifadesini kullandı. Muş, Türkiye’nin enerji ve besin yer güvenliğiyle ilişik sav yaşamadığına da dikkati çekti.

Muş, internetle ilgili uygulamalarda tüketicileri mağdur eden firmalara ilgili adına de bu sene 168 milyon liralık ukubet kestiklerini söyledi.

Görüşmelerin arkası sıra, Tecim Bakanlığı, Rakiplik Kurumu ve Helal Akreditasyon Kurumunun 2023 yılı bütçesi kabul edildi.