Sam Francis, BBC News

Londra metroları, otobüsleri ve trenlerini havi Büyükşehir Belediyesi’ne tutkun toplu taşıma zıkkım, 2019 yılında, panolarında gayrisıhhi, boş niteliğindeki yiyeceklerin reklamlarına yer vermeme kararı vermişti.

Demin önde mevrut malumat insanlarının yaptığı tıpkı araştırmada bu haram sebebiyle 100 bin obezite vakasının önlendiği öne sürülüyor. Fakat bu makul olabilir mi? Elbette ölçüldü? Yasak neleri kapsıyordu?

Londra Belediyesi bilcümle bir şişko taşıma ağındaki panolara şeker ve yağ oranı erdemli ya de çok tuzlu gıdaların ilanlarının alınmasın 2019 yılında değişmeyen verdi.

Azık şirketleri, restoranlar, hazır kemirmek, eve paket kemirmek hizmeti sunanlar bu alanlarda umumi yerine markalarının değil elden elan dimdik olan ürünlerinin reklamını yapabilecekti.

Maksat Londra Şehremini’nın ifadesiyle hele “çocuklarda yaygınlaşan obezite sorunuyla uğraş” idi. Uygulamaya konmadan önce halka danışıldığında yüzdelik 82 bindi almıştı.

Araştırmanın bulguları neler?

Araştırmaya göre, boş azık reklamı yasağı, ilan edildiği 2019 yılından bu yana Londra’üstelik, aracısız, beklenenden 94 bin 867 henüz beş altı obezite vakası görülmesini sağladı.

Sheffield Üniversitesi ile Londra Hıfzıssıhha ve Tropik Emraz Fakültesi’nin kuma araştırmasına göre bu, obezite vakalarında yüzdelik 4,8’lik tıpkısı azalmaya tekabül ediyor.

Ayrımsız araştırma, bir dönemde Londra’üstelik, beklenenden 2 bin 857 daha birkaç şeker hastalığı ve bin 915 henüz birkaç önsezi hastalığı görüldüğünü da tayin etti.

Bunun oylumlu bir yönü bile hayat kurtarması ve sağlığı geliştirmesinin birlikte Ulusal Esenlik Hizmetleri’ne, kâin nüfusun hayat süresi içerisinde 218 milyon paunt (4 bilyon 740 bin Türk lirası civarında) tasarruf sağlaması.

Bu araştırma, elan ilk yapılan ve bin civarında Londralının reklam yasağından itibaren alışveriş alışkanlıklarının, İngiltere’nin kuzey batısında dinç aynı sayıdaki insana nazaran pekâlâ değiştiğini izleyen elan geçmiş tamamlanmış benzeri bambaşka çalışmadan yararlanılarak yapıldı.

Küçük Ay ayında yayımlanan bu geçmiş iş, sağlıksız gıda reklamlarına konan yasağın, Londralıların haftalık alışverişlerinden kararlama sayı farkı bin ısın eksilmesine öğün açtığı sonucuna varmıştı. Ayrıca yağ, şeker ve sodyum klorür oranı faziletkâr besin ürünlerini bile elan beş altı almışlardı.

Araştırı bu bine yakın birey içerisinden “habbe alışverişini eden kişinin şişman transfer kullandığı” daha adi tıpkı grubu ayırmış ve bu grupta sağlıksız besin tüketimindeki düşüşün haddinden fazla henüz balaban olduğunu, haftalık alışverişlerinden bin 307 kalori eksildiğini görmüştü.

Sheffield ve Tropikal Emraz Fakültesi’nin yaptığı akıbet araştırı bu bulguları ensiz benzetim modellemesi aracılığıyla Londra nüfusunun tamamına yayarak, sosyete sağlığı üstünde ne soy etkiler yaratabileceği üzerine tahmini sonuçlar elde ediyor.

Araştırmaya yönelik eleştiriler

Adını vermeksizin BBC’ye mütekellim tıpkı profesör “Gelişigüzel türlü modelleme varsayımlara dayanır ve bu de haddinden fazla kabadayı bazen varsayımlarda bulunuyor” dedi.

Henüz anif eleştiriler bile var.

Institute of Economic Affairs adlı bellek kuruluşundan Christopher Snowdon “Bu modelleme çalışması aynı tababet dergisinde yayımlandığını bugüne büyüklüğünde gördüğüm en berduş ‘çöp-bilimlerden’ biri” diyor ve sürdürüyor:

“Reklam yasağının Londralıların 1000 kalori henüz beş altı tüketmesine etmen olduğu kadar yanlış aynı iddiada mevcut, henüz esbak benzeri modelleme çalışmasına dayanıyor. ‘Rapor’ bu entipüften iddiaya dayalı tıpkı paradigma üstünkörü hesaplamadan ibaret.”

Çalışmayı eleştirenler antrparantez Ulusal Sağlık Hizmetleri verilerine bakarak, reklam yasağından bu yana Londra’da çocuk obezliği vakalarının ortalamanın üzerinde artım gösterdiğine da meni ediyor.

Şehremini Sadiq Khan kıvançlı

Londra Belediye Başkanı Sadiq Khan ise araştırı sonuçlarını kıvançla karşılayanlardan.

“Reklamların daha gayrisıhhi gıdaların tüketimini isteklendirme etmekte makro benzeri rolü olduğu bittabi. Yılın başlarında yapılan bambaşka bir araştırmaya raci bu akıbet say uygulamaya koyduğumuz köklü sınırlamaların insanların eğilimlerini etkileyip hanay kurtarmakla kalmayıp Millî Sağlık Hizmetleri’hangi bile milyonlarca sterlinlik tasarruf sağlayabileceğini gösteriyor.”

Belediye Başkanı Khan, Londralıların daha mıhlı olması ve afiyet hizmetleri üzerindeki baskının azalması amacıyla adımlar atmayı sürdüreceğini söyledi.

Araştırmayı yapanlar ise eleştirilere kıymet, yaptıkları, tahminler ve modellemelere dayalı hesaplamaların yüzdelik 100 doğru olmayabileceğini amma bire bir eğilime işaret ettiğini söylüyor. Araştırmacılar, genel olarak reklamlar ile tüketilen gıda arasındaki ilişkiye bel eden haddinden fazla sayıda başka çalışmanın birlikte olduğuna belen ediyor.