Ahilik Teşkilatı’nın kurucusu Kardeş Evran Veli’nin bire bir dönme yaşadığı ve sonrasında müzeye çevrilen zaviyede bakırcılık, sahtekârlık, demircilik, urgancılık ve halıcılık gibi zanaatlar, o dönemin eşyalarıyla anlatılıyor.
Taceddin Veli Mahallesi’ndeki çene, 2002 yılında Kayseri Büyükşehir Belediyesi vasıtasıyla restore edilerek Kardeş Evran Esnaf ve Sanatkarlar Müzesi yerine ziyarete açıldı.
Müze, bu yıl Büyükşehir Belediyesince gündeş müzecilik anlayışıyla yeniden restore edildi.
Müzenin her bir odasında bakırcılık, sahtekârlık, bıçakçılık, demircilik, berberlik, halıcılık, urgancılık, dikiş, pabuççuluk, dericilik, eyercilik ve marangozluk kadar sanat dalları o dönemin eşyaları ile sergilenirken kapılarda da “Dilini şiddetli hezel söylemeye idman”, “Dostluk göster ki antagonizm bulamayasın”, “Zihnini kibirden tamamen boşalt” kabilinden Ahi Evran’a ilgilendiren sözler meydan alıyor.
Müzenin kurucusu ve tıpkı zamanda Kayseri Esnaf ve Sanatkarlar Itimat ve Kefillik Kooperatifi Başkanı Mustafa Düz, AA muhabirine, Kardeş Evran’ın 12-13. yüzyılda Horasan’dan Kayseri’ye anne, ata ve kardeşleriyle geldiğini söyledi.
“Cömert Evran Kayseri’de 32 iz dalının birlikte piri”
Ahi Evran’ın kap işiyle uğraştığını anlatan Alan, müzeyi halktan, esnaftan ve odalardan topladıkları eşyalarla oluşturduklarını belirtti.
Düzlük, belediyenin restorasyonları sonucu müzenin vitrinlerinin yenilendiğini, objeler eklendiğini, yerleştirilen ekranlarda mesleklerin akıbet temsilcilerinin mesleği anlattığını dile getirerek, Cömert Evran’ın deri incelik ettiği taşların dahi müzenin girişinde sergilendiğini rapor etti.
Rastgele tıpkısı taş bulup müzeye koymadıklarına işaret eden Kayran, şunları söyledi:
“Buradaki tıpkı inşaatın temelinden daha çok bu taşlar. Cömert Evran, Kayseri’de 32 çığır dalının üstelik piri. O çağ burada 50-60 ten atölyesi var. Kamu fuarlarda istem görüyor. Zımnında de dünyaya cilt satıyorlar Kayseri’den. Burada danışma ve ticaret gayrimüslimlerin elinde, Türklere geçmesinde, İslamlaşmasında Kardeş Evran’ın ve ahilerin çok büyük rolü var. Moğolların baskısından etraf buradan Denizli, Konya ve Kırşehir’e göçmüşler. Eşi Fatma Bacı birlikte hocası Kirmani’nin kızı. Fatma Bacı birlikte kadınlar kolunu örgütlemiş. Şu anda yaşadığımız sistemdeki esnaf odaları, esnaf birlikleri, konfederasyon, geçmişteki ahilik sisteminin adı. Alelhusus o günde kıymet tarifesi ödeme var. Şu anda esnaf odaları, birliklerimiz karşılık tarifesi veriyor. Tekrar o zaman de terbiye var.”
“Ahiliğe ihtiyacımız var”
Düz, cömertlik sistemiyle günümüzü kıyaslayarak, o günlerde “mutedil sandıklar” olduğunu, bunun kredi sunulan kayran anlamına geldiğini belirtti.
Orta sandıktan ihtiyaç sahibinin faizsiz alacağını aldığını, ihtiyacı bittikten sonra dahi getirip sandığa teyit ettiğini tabir eden Alan, zaviyede yolculara, yaşlılara, hastalara kemirmek çıktığını, o günün ustalarının, sanatkarlarının işlerini tamamlayıp evlerine giderken kazandığından tıpkısı cirim parayı zaviyenin giderlerinde kullanılması için bıraktığını anlattı.
Kardeş Evran’ın öğretilerine da değinen Kayran, “Ahiliğe ihtiyacımız var.” dedi.
