Osmanlı döneminde çaşıtlık olaylarına bahis olduğu amacıyla “söylence vasıf” kendisine mezkûr Edirne kırmızısı (Rouge d’Adrinople) renginin elde edildiği bitkiden diş temizleyici tablet üretildi.
Osmanlı döneminde rengin formülünün Avrupa’ya espiyonaj olaylarıyla çıkarıldığı üzere hikayelere konu olan rengin kente baştan ek değer sağlaması için icraat sürüyor.
Rengin marka değerinin artması amacıyla akademik, hesaplı ve tarımsal anlamda bire bir kol iş yürüten Trakya Üniversitesi Edirne kırmızının elde edildiği rubia tinctorum kentte birçok araziye ekimini gerçekleştirdi.
Bitki kaynak boya dışında sağlık alanındaki çalışmalara da ilham kaynağı oldu.
TÜ Ispençiyari Fakültesi da cins boya bitkisi rubia tinctorum ile ait icraat ortaya koydu.
Yapılan araştırı ve icraat sonrası söz konusu bitki kullanılarak Farmasötik Uygulayım Bilimi Anabilim Dalı’ndan Dr. Öğr. Üyesi Gülşah Yetersizlik, Arş. Gör. Dr Hakan Baylan ve lisans öğrencisi Muaz Erdoğmuş tarafından diş arıtma tableti üretildi.
Rubia tinctorum bitkisinin karışık ekstresi, nane, lavanta ve kurs otu yağının bulunduğu tabletin güdük müddet sonradan satışa sunulması planlanıyor.
Ekip, farklı ürünler alıştırmak için bile çalışmalarını sürdürüyor.
Daha aşkın bitkisel yağ içeriyor
Göz, AA muhabirine yaptığı açıklamada, rubia tinctorum bitkisinin antimikrobiyal, antibakteriyel ve antiinflamatuar özelliğe cemaat olduğunu görünce diş tableti üretmeye değişmeyen verdiklerini söyledi.
Dr. Yetersizlik, ürettikleri diş tabletinin benzerlerinden farkının henüz fazla nebati yağı içermesi olduğunu belirtti.
Diş tableti üretimi için tıpkısı müddet araştırı ve çalışmalar yaptıklarını belirten Kesinti, “Diş tableti, diş macunlarına bakarak avantajlar içeriyor. Dudak ve diş sağlığını zait tabletlerde diş macunlarındaki gibi arıtıcı mahsulat içermiyor. Ürettiğimiz eser ferah ferah mobil ve kullanılabilir. Da diş macunu tüpleri doğada çözülmüyor. Diş macunu tüpünün doğada çözülmesi için tafsilatlı zamana ihtiyaç var. Diş tabletlerinin kafasız dönüştürülebilir kağıt ambalajlar içerisinde sunulmasını planlıyoruz.” diyerek konuştu.
Gedik, diş sağlığı ile ilişkin ürünlerde ecnebi bağımlılığını kırıcı bastığını dile getirerek yerli üretimle bu eksikliği gidermeye çalıştıklarını vurguladı.
Diş sağlığı ürünlerinde de domestik üretim miktarını çoğaltmak gerektiğine vurgu eden Kesinti, “2025 yılında ağız ve diş sağlığı ürünlerinin kullanımında yüzdelik 10’luk tıpkı nema bekleniyor. Bu açıdan bile yaptığımız ve geliştirdiğimiz ürünün büyük olduğunu düşünüyoruz. Karbon kıç izi bağan, sürdürülebilir, çevreci, rastgele yere taşınabilen, atılan bırakmayan, kağıt ambalajlanmış, saf maddelerden ürünler elde etmeyi amaçladık. İleride rubia tinctorum bitkisini kullanarak henüz ayrımlı formülasyonlarla pazara sunmayı düşünüyoruz.” ifadelerini kullandı.
Diş temizleyici tablet, ağızda eridikten bilahare dişlerin fırçalanması yöntemiyle kullanılıyor.
Edirne kırmızısının öyküsü
Acun dokuma sanayisinde büyük aynı yere eş olan Edirne kırmızısı, 15. yüzyılda şehirde kök boya adına üretildi.
“Tuğla kırmızısının henüz parlağı” olarak nitelenen rengi elde fail ve adına “Edirne kırmızısı” diyen iki boya ustası, formülünü benzeri süre bilahare Fransa’ya götürerek bu rengin Avrupa’daki tekstil sanayinde yaygınlaştırılmasını sağladı.
Fransa’de 1740’lı yıllarda üretildikten bilahare “Rouge d’Adrinople” (Edirne kırmızısı) adıyla sektörde saha edinen ilim, hele yapı alanında kullanıldı.
Edirne’da tarihi yapıların süslemelerinde ve şehrin anadan görme umum sanatlarında beğenilen kırat, aradan sabık süreçte unutulmaya beniz tuttu.
Trakya Üniversitesi iki sene ilk akademik anlamda başlattığı çalışmalarla rengin doğduğu topraklarda yeniden gündeme gelmesi üzere çalışmalarını sürdürüyor.
