ARTVİN’in Borçka ilçesinde UNESCO’nun ‘Türkiye’nin geçmiş biyosfer rezervi’ kendisine ilan edip, koruma altına aldığı Camili (Macahel) Vadisi, tarım zararlısı kahverengi kokarca böceğinin istilasına uğradı. Havaların soğuması ile evlere girip, üremeye başlayan böceğe ilişik konuşan Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Esas Köktürk, Daha tekmil zararlarını görmedik. Ancak bu ebat popülasyonu daim artan böceğin ilerleyici yıllarda vereceği zararın büyümeyeceği anlamına gelmiyor dedi.
UNESCO’nun 2005 yılında ‘Türkiye’nin ilk biyosfer rezervi’ olarak ilan yazar, dulda altına aldığı Gürcistan sınırındaki Camili Vadisi, ekincilik zararlısı kahverengi kokarca böceğinin (Halyomorpha halys) istilasına uğradı. Karçal Dağları’na gizlenen, ekolojik ve kültürel ayrımsız kaynak yerine nitelendirilen ve yaşlı ormanları ile dikkati çekici vadideki Camili köyü ile Ahenkli, Efeler, Kayalar, Murat ve Maral köylerinde, havaların soğuması ile kahverengi kokarca böceği evlere girip, üremeye başladı. Ekincilik ve Orman Müdürlüğü ekipleri, bitkilerin suyunu emip, kurumasına kat açan böceğe ilgilendiren düzentileme başlattı.
EN HADDINDEN FAZLA TARIM ÜRÜNLERİNE ENGEL VERİYORLAR
Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Esas Köktürk, söz konusu böceğin 4 sene önce Gürcistan’dan bölgeye geldiğini belirtti. Böceğin yeryüzü aşkın tarım ürünlerine kötülük verdiğini söyleyen Prof. Dr. Köktürk, Fındık ilkin başlamak amacıyla fasulye, kivi, elma, armut, ısırgan, diken dutu kadar otsu bitkilerin suyunu emerek besleniyor. Artvin’üstelik 2 bin 727 asıl nebat var; çoğu otsul bitkilerden oluşuyor. Doğu Karadeniz üzere al listede olması gereken bahis esasında; fındık. Henüz tamam zararlarını görmedik. Fakat bu durum popülasyonu daima artan böceğin ilerleyici yıllarda vereceği zararın büyümeyeceği anlamına gelmiyor. Böcekler gelgel soğuyup, evlere girince insanlarda ruhsal yük yapıyor. Kışın evlerde saklanıp, gevşek halde geçiriyorlar. Bahar gelip, havalar ısınınca uçarak yayılıyorlar. Dışarıda varlıkları bilinse da insanlar evlere girdiğinde yoğunluğunu henüz açık anlıyor diye konuştu.
Sonbaharın gelmesi ile sonuç 1 ayda kahverengi kokarca böceğinin köylerde arttığını belirten Efeler köyü muhtarı Cavit Kahya, Balkonları, konu-pencereleri açamıyoruz. Eve girip, elbiselerin içre yaşıyorlar. Gelgel antipatik olduğu için kışı evde geçiriyorlar. Süpürüp temizliyor, imha ediyoruz. Dokunaklı kokusu insanı tiksindiriyor. Burada arıcılık haddinden fazla yapıldığı amacıyla ilaçlama üstelik yapamıyoruz dedi.
‘DURUMUMUZ HİÇ İYİ DEĞİL’
Kahverengi kokarca böceğinin bürüme etiği Güreşen köyü sakinlerinden Muhammet Bozkan da Evlerde çok aşkın var. Ses Seda yapıyor, evlere giremiyoruz. Bahçelerimizi üstelik sardı. Durumumuz on paralık bereketli değil. Tılsım alınması lazım. Nereden geldi, zahir oldu, bilmiyoruz. Çatılarımızda, pencerelerimizde var. Nerede gereksiz meydan buluyorsa; sığınıyor, herhalde yavruluyor diyerek konuştu.
Böceklerin evleri ve bahçeleri sardığını tabir eden Salih Külünk ise Mahsullerimiz, fasulye ve fındığımız kötülük gördü. Göveri yetişmez oldu. Buna tılsım alınması lazım dedi. Evinin çatısında yuvalayan böcekleri gösteren Miraç Bozkan, Rastgele yeri rehin aldılar. Yatağımızdan çıkıyorlar, geceleri yatamaz olduk. Lüp değme köşesine yuvalıyorlar. Çatıda, banyoda, lavaboda seçme yerdeler. Bu halel, herhangi bir yere bela oldu. Kokusu midemizi bulandırıyor diye niteleyerek konuştu.
