UĞUR İSTANBULLU
Artan yemleme, saman ve esrar fiyatları besicileri düşündürürken, yem ve saman tedarikçileri ise dünyalık kazanamamaktan yakınıyor. Ağızotu satan ve aynı zamanda besicilik fail Artvinli Fuat Salan, “Angarya haddinden fazla ama kazancımız tek bulunmayan. Geçen yıl besi işleyen arkadaşların bu yıl hiçbiri ahıra bir tane efsanevi bağlamadı. Kâffesi çekildi, hazır parayı kenara atıyor. Ihtimal da faizden artık kazanıyor ihtimal birlikte kur korumadan elan fazla mal kazandığı üzere hayvancılık yapana büyüklüğünde orada parayı değerlendiriyor” dedi.
Artvin’in Ardanuç ilçesinde hayvancılık eden üreticiler, artın fiyatlardan yakındı. Besicilik ve yemçilik özne Fuat Salan, yaşadıkları sıkıntıları şöyle anlattı:
“KİMSE ARTIK HAYVANCILIK YAPMAK İSTEMİYOR”
“Ardanuç’ta esnaflık yapıyorum. Yem ve un ticareti yapıyorum ayrımsız zamanda birlikte hayvancılık yapıyorum, kendime ilişkin hayvanlarım var ve besicilik yapıyorum. Üretici tarafında bakarsak şayet 110-120 liraya mal ettiğimiz benzeri kilo karkas hitit 95-100-102 bandında, 102 lirayı geçmiyor. Yani her halükarda üretici arz beş altı 15 lira karkas ette zararı var. Kimesne hayvancılık yarmak istemiyor, geçen yıla göre ağızotu satışlarımız amiyane düştü çünkü yurttaş alıp yedirip sezmek istemiyor hayvanını. imdi elinden çıkarmanın peşinde hep. İneğini satıyor, ne varsa elinde satmaya çalışıyor. 10-11’inci aylarda 160-170 bandında aldığım yemi ego zat hayvanlarıma, bu yıl 340-350 bandında kendim aldım. Vadelide değil peşin fiyatı ant 2,5 katına çıkmış nerdeyse. Sırlar adına 3 katına balkon, saman 900 teklik deminden ise 2 bin 700 lira demincek. Et maliyeti sabık yıl 60 liraya kestiriyordum demincek 95 liralık. Yani girdilerin maliyeti hesaplarsan tıpkı birlikte kestirdiğin maliyeti, ikisi arasında yine ayrımsız fark var. Tekrar 20-30 lira zarar var ki kalem kendisine hesaplarsak. Yani değme kalem kötülük çiftçinin işi.
“SABIK YIL BESİCİLİK YAPANLAR BU YIL AHIRLARINA HAYVAN BAĞLAMADILAR”
Buzağı iken büyütüyoruz, yaylaya gidiyor ve merada yayılıyor natürel namına masrafları bile var ve kayıplarımız var. Bağ Bozumu olunca hatır alıyoruz ve bu öğün da besi maliyetleri başlıyor içerde. İlacıdır, ottur, yemidir, silajıdır, samanıdır ve kâffesi ekstra maliyet. Yük çok ama kazancımız tek yok. Onun için buradaki bilcümle vatandaşların hepsi geçen yıl besi eden arkadaşların kişi bildiğim bu yıl hiçbir tanesi ahıra tek hayvan bağlamadı. Bütünü çekildi amade parayı kenara atıyor. Belki de faizden çıktı kazanıyor ihtimal üstelik düzem korumadan daha fazla servet kazandığı için hayvancılık yapana büyüklüğünde orada parayı değerlendiriyor. Burada uymazlık ika riski bile bulunmayan amma maalesef tığ uymazlık ediyoruz.
“BİR HAYVANIN BESİ MALİYETİ 2 BİN LİRAYI BULUYOR”
Otumuzu 8. ayın sonu 9. ayda aldık, maddiyatımız yettiğince çünkü tığ 150 titrem kadar fino, saman bunları alıyoruz. O devir 2700-3.000 liraya alıyorduk. Hani bitince üstelik otu koyacak yerimiz bulunmayan demin yeniden almaya başladık. Şu anda otun maliyeti 4 bin lirayı buldu. Yani bu işin içinden çıkılmaz kuzuluk geldi. Temel incelmemiş maddelerden birisi olan ot ve saman. Samanı bin 600 liraya alırken, demincek ise 3 bin lira. 50 başlık besi çiftliği, şu anda 10. ayın biri itibarıyla hayvanlarımızı besiye aldık. Aylık maliyeti ayrımsız hayvanın 2 bin lirayı buluyor ama hastalık ve ilaçlar hariç. Hayvanlarımızın maden ve yem masrafları kim, 8 kamer ahırda besliyoruz. 8 ay süresince 16-20 bin lirayı buluyor. Tığ bunu 20 bin liraya almışız kim bütün 40 bin liraya dünyalık oluyor kim ve biz hayvanlarımızı birçok paraya satabiliriz ya da satabilir miyiz o da belirsiz.”
“15 TITREM SAMANDAN 5 TONU MAZOTA GİDİYOR”
Saman tedarikçisi Cengiz Yılmayan, şu ifadeleri kullandı:
“Samancıyım, Şanlıurfa Siverek’te oturuyorum. Samanı alıp Ardanuç’ta satıyoruz. Alelumum Diyarbakır çevresinden samanı alıyoruz. Samanı 1850-1900 liraya alıyoruz, burada ise 2.850 teklik üzere fiyatlarda satıyoruz. Samanı aldığımız eşhas ise ‘bizi kurtarmıyor’ diyor. Maliyetler efdal, motorin pahalı olduğundan de faziletkâr maliyetlere mülk oluyor diyorlar. Ardanuçlu besiciler ise bize pahalıya geliyor diyor. Bizim sattığımız samansa düz buğday samanıdır ve 2.800-2850 liralık besiciye pahalıya geliyor. Bizde Ardanuç’ta lime lime satıyoruz ve kimi diyor bir husye aşkın at diyor ve doğal kendisine bizde kusurlu veriyoruz. Arada Sırada baran peki, balçık olur yani rezilliği çoktur bu yolun. Haddinden Fazla yoğun bire bir yolu var. Siverek’ten buraya kadar git gel turumu tamamladığımda kötü fevk 9-10 bin liralık mazot yakıyorum. Bu üstelik tabii yerine samanın üstüne 700-800 lira maliyet yansıyor. Ardanuç’tan dara bulsam elan adamakıllı peki bizi kurtarır amma dara bulmaz isek değerli bire bir husus kalmıyor. Bizde hoppadak motorin değil, sargaç, yağ desen, antifriz desek, almanak pirimler dersen, muhasebe dersen bize üstelik tıpkısı madde kalmıyor. 15 tondan 5 tonu mazota gidiyor. BAĞ-KUR’u ödeyemiyorum erdemli olduğu için ödeyemiyorum katıksız yerine sağlıktan yararlanamıyorum. Doktora gidince ilaçlarımı parayla alıyorum. Şu anda BAĞ-KUR’a borçluyum. Dünden bu yana Ardanuç’tayım lime lime gidiyor ve aracın yüzdelik ellisini satmış durumdayım ve arabanın yarısı hala duruyor ve inşallah satarız.”
“OTU KENDİM TEDARİK EDİYORUM AMMA SAMANI HAZIR AHZETMEK ZORUNDAYIM”
Besici Yüksek Yavuz Esmer ise şunları söyledi:
“Ardanuç’a 40 kilometre mesafede kâin Yaylacık köyünde hayvancılık yapmaktayım ve geçimimi buradan sağlıyorum. Köyden, Ardanuç’a inmemin bir tane nedeni hayvanlarıma yem ve saman alabilmek ama yem ve samanı alabilmenin yolu bile akça paradan geçiyor. Akça üzerine bile sıkıntılarımız çok nazik. Küçükbaş hayvanlarıma gizler ihtiyacını rastgele ne büyüklüğünde kendim karşılasam dahi yemle gelişigüzel saman vermek zorundayım mecburen. Samanın maliyeti efdal olduğu için biz yapamıyoruz. Hele mazot bilindiği kabil çok fiyatlı olması zımnında bize pahalıya para oluyor. Nedeniyle tığ kendimiz üretmektense amade samanı almak daha uyguna geliyor. Şu anda saman ve yemleme fiyatları müthiş derecede artmış durumda müstahsil adına biz bu işin içinden kuşkusuz çıkacağız bilmiyorum amma çıkmakta zorundayız.
“KOCA DOSTTAN VECIBE MÜLK ALIP SAMAN ALACAĞIM”
Saman ve yem ihtiyacını mütenevvi yerlere başvurdum ama benim acilen çözmem gerekiyor. Hakeza ayrımsız baht dahi olamadığından eşten, dosttan takanak mülk bularak zaman mutlak çözmem gerekiyor zira köyüme kar yağması halinde eriştirme şansım herhangi bir ahit bulunmayan. Zaten daima borçla harçla döndürüyoruz bu hayvancılığı. Bunu nereye kadar götüreceğiz borçla, harçla bunu dahi bilmiyorum. Umarım andıran zamanda bu ülkede yetkili kurumlar ve yetkililer bu konuya halk atarlar da bizim bu çiftçilerin sorunlarına köklü ayrımsız çözüm getirirler. Beklentimiz bu yönde.”
