Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Mardin İl Koordinasyon Kurulu, Derik’te 20 kişinin ölümüyle sonuçlanan trafik kazasıyla ilgilendiren hazırladığı raporda, Cengiz Holding’in bölgedeki tesislerine taşımalık hizmeti veren TIR’ların uyanık, polis ve zabıta ekiplerince yapılan denetimlerde taharri edilip edilmediği soruldu. Raporda, “Bu kontroller es geçildiği üzere şoförler, özgüven patlaması ve ayaklık tanımamazlıkla, kendilerini evcil halktan yüksek görme cüretiyle kazalara sebebiyet vermektedir” denildi. Rapora atıfta kâin CHP Yardımcı Mebus Özkan Flama, “Araçların yüksek tonajlı olduğu ile müteallik kesin vukuf sahibiyiz. Cengiz Holding’e ilişik olduğundan dünya polis, güllabi, belediyeye ilişik olan zabıtaların bu araçları hiç arama etmediği ile alakalı elimizde bir anlatım var” dedi.

TMMOB Mardin İl Koordinasyon Kurulu, 21 Ağustos 2022 tarihinde Mazıdağı-Derik yolundaki meydana mevrut ve 20 kişinin ölümüyle sonuçlanan kazaya ilişik inceleme raporunu yayımladı. Raporda, Cengiz Holding’e ilişik ETİ Bakır bünyesinde kâin Mazıdağı Eroin Ansız Kazanım ve Entegre Gu¨bre tesislerinden çıkan kilolu tonajlı araçların bu güzergahı kullandığına ilgi çekildi.

Rapora göre; kazaya müdahil TIR’lardan birinin şoförü ifadesinde yokuşu yavaş indiklerini söylemesine karşın olay yeri tetkik tutanağında, TIR’lardan birinin şapadanak fren sonucu lastiklerinin sürtünmeye dayanamadığı ve işlevsiz kuzuluk geldiği belirtildi. Raporda, “Araçlarda afili fren sistemi bulunmaktadır. Aracın hava sisteminde arıza olduğunda frenler otomatik olarak kilitlenmektedir” denildi.

Araçların maksimum hız sınırına uymadığı belirtilen raporda şunlar kaydedildi:

“Karayolları Trafik Yönetmeliği’nde belirtilen sürat sınırlarına göre; hususi yük nakil araçlarının kentler arası kişmiri yollarında çabukluk sınırı 50 km/s ve yerleşim yeri içerisinde sürat sınırı 30 km/s’tir. Buna ait ışık 6’üstelik görüleceği amacıyla, uyarıcı safiha bulunmasına rağmen temas iki açar de bu sınırlara uymamıştır.

Mazıdağı-Derik yolunun Derik kaza girişi kısmında nöbet çalışması olduğu, bu çalışmalardan ötürü yolun yegâne şeride düşürüldüğü ve tam sayıda münebbih levhanın bulunmadığı gözlemlenmiştir. İlk ilçe anından bilahare ilgilendiren kurumların muktezi düzenlilik tedbirlerini almadıkları, bir numara kazaya ilgili uyaran levhaların olmadığı, trafik akışının kontrolsüz aynı şekilde devam ettiği, ikinci kazayı önleyecek temas tedbirin alınmadığı ve ilgili kurumların gereğini yapmadığı görülmektedir. Nedeniyle müspet tafsilat ve meslek sahibi kendisine bizlerin, kıymetlendirme yapmaktan öte analog tıpkısı durumun tekrarlanmaması üzere neler yapabileceğimizi fikren bu doğrultuda araştırı yapması, alınabilecek önlemleri ve hal önerilerini dahi tartışması gerekmektedir.”

Raporda yanıtlanmayı muntazır sorulardan bazıları şöyle sıralandı:

“İlk kazadan bilahare kez trafiğe kapatılıp lüzumlu önlemler bozukluk alınmamıştır? Kazadan bilahare illet hiçbir araç oradan çekilmemiştir?

Mazıdağı’ndan kaymakamlık hesabına büyüklüğünde olan anaforlu yolun ciddi tonajlı ve tıpkısı o büyüklüğünde de aylı araçların frenlerini riske atacağı, ilk kazadan sonra gidiş geliş hareketli bitmeme ederken toplanan insanların olay yerinden uzaklaştırılması on paralık mi düşünülmemiştir?

“YER YOLU HASTALIK HAYATA GEÇİRİLMEDİ”

Diyarbakır-Mardin ayrımı Derik ve Mazıdağı çevre yolu projesi 2021 yılında onaylanmasına rağmen sebep lazım icraat yapılmamış ve bu proje hayata geçirilmemiştir? Yıllardır gösterişli tonajlı bu TIR’ların bu şekilde, güpegündüz şehir merkezinden geçmesine ve temel caddede adeta otobandaymış gibi bayındır ve acul ayrımsız şekilde gitmesine neden ayn yumulmaktadır?

Eti fosfat tesisi taşımalık işi başladığından bu yana, şirketin taşımalık yaptıkları müddet zarfında izinli merci ve ait kurumlar (açıkgöz gidiş geliş, zabıta gidiş geliş ve gidiş geliş polisi) tarafından yapılan rutin denetimlerde herkesin durdurulduğu saatlerde söz konusu TIR’lar hiç durdurulup arama edilmiş midir?

Bu kontroller es geçildiği üzere şoförler özgüven patlaması ve kalça tanımamazlıkla kendilerini yerli halktan yüksek görme cüretiyle kazalara sebebiyet vermektedir. Yerinde yaptığımız önce incelemelerde, kazadan önce görülmeyen gidiş geliş tabelalarının kaymakamlık sonrasında ara sıra yerlere olduğu görülmüştür. ‘Hitit Bakır Tesisi’nden çıkan araçların tonaj kontrolleri mamul mıdır?

“CENGİZ HOLDİNG’E TANINAN AYRICALIK MI”

Derik Kaymakamlığı ve Derik İlçe Emniyet Amirliği, UKOME (Muvasala Koordinasyon Merkezi) toplantılarında, ilçelerinden gösterişli tonajlı araçlar geçmesine karşın söz konusu toplantılarda illet bulunmayıp düşün bildirmemişlerdir? Görüş bildirmemelerinin sebebi, halkımızın da ayrımsız şekilde düşündüğü için Cengiz Holding’e tanınan tıpkı dokunulmazlık sebebiyle midir?”

“ARAÇLAR KAÇ TONLA ÇALIŞIYORDU”

CHP Çeltek Mebus Özkan Şule ise bugün yaptığı açıklamada, bu rapora dahi atıfta bulunarak şunları söyledi:

“Cengiz Holding’in işlettiği Hitit Maden’e, Mehmet Cengiz’e ilgili olan ve burada çalışan taşeron firmalar, buradan abra çekmektedirler. Kazayı özne, burada çalışan taşeronlardır. Yaş itibariyle, hele aracın tıpkısı tanesi 15 yaşında ve kesme, kamyondan dolaşım. Ötekisi ise Fransız malı ve 21 yaşında olan benzeri açacak. Illet geçmiş kaymakamlık yapıldıktan sonradan yol kapatılmadı? Kat belirtik tutularak ayrıksı araçların geçilmesine etken oldu. Bozukluk? Çünkü açıkgöz, belediye, polis, zabıta, bu firmadan çekiniyor. Yolu üstelik kapatamadığı kanaatine vardık. Şunun altını yemek istiyorum; buradan yüklenen araçlar, hangi tonajla gidiyordu? Ayrımsız TIR’ın averaj 25 ton atması gerekirken acaba daha çok gebe müydü? Bire Bir aracın freninin patlaması üzere 30 ya da çokça henüz çok yükle gitmesi geçişsiz. Ayrımsız, yaş etkisi; iki, atmış olduğu yükün etkisi. Bu araçlar kaç tonla çalışıyordu?”

“ARAÇLARIN EFDAL TONAJLI OLDUĞU İLE ALAKALI KESIN BİLGİ SAHİBİYİZ”

CHP’li Yalın, bu araçlara on paralık ukubet kesilip kesilmediğini da sorarak şöyle konuştu:

“Henüz evvel birçok tonla gittiklerine ait ellerinde belge var mı? Daha sonra kantar fişlerinin değiştirildiği ile ait şüphelerimiz var. Bunun özellikle altını çizmek istiyorum. Bu firmaya ilişkin olan araçların geçmişe ilgilendiren, en azından aynı sene boyunca baskül fişlerinin toparlanıp, günde kaç vasıta geçiyorsa bu araçların akla yatkın yükle, yani 25-26 ton ile geçip geçmediklerinin kesinlikle kontrol edilmesini arzu ediyoruz. Araçların faziletli tonajlı olduğu ile alakalı kesin bilgelik sahibiyiz. Cengiz Holding’e ait olduğundan kontekst polis güçleri, jandarma, belediyeye ilişkin olan zabıtaların bu araçları hiç kontrol etmediği ile ilişkin elimizde bir rapor vardır. Bundan dünya bile hele bu kazanın meydana vürut şekli, önceki kaymakamlık olduktan bilahare bozukluk yolun kapatılmadığı ile müteallik muazzam bir istifham işaretini sizlerle sarılmak istiyorum.”